ހުކުރު ދުވަހަކީ ފަހްތާގެ ޚާއްޞަ ދުވަހެއްގެ ގޮތުގައި އިސްލާމްދީނުގައި ކަނޑައަޅުއްވާފައިވާ ދުވަހެކެވެ. އެގޮތުން އެހެން ދުވަސްތަކަށް ދެވިފައި ނުވާ އެތައް ޚާއްޞިއްޔަތު ތަކެއް ހުކުރު ދުވަހަށް ދެވިގެން ވެއެވެ.
ކީރިތި ރަސޫލާ ޙަދީޘުކުރައްވާފައިވަނީ: سَيِّدُ الأَيَّامِ يَوْمُ الْجُمُعَةِ ހުކުރު ދުވަހަކީ، ހަފްތާގެ ދުވަސްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ އިސްކަމެއް ދެވިގެންވާ ދުވަހެވެ. ހުކުރު ދުވަހުގެ މަތިވެރި މަޤާމަށްޓަކައި، އެންމެހާ އިންސާނުންނަށްޓަކައި ކަޑައެޅުއްވި އެންމެ ހެޔޮ އުންމަތްކަމުގައިވާ އިސްލާމީ އުންމަތަށް މި ދުވަސް ޚާއްޞަކުރައްވާފައިވަނީ، އެންމެ މާތް އަދި މަތިވެރިވެގެންވާ ނަބިއްޔާ އަދި ރަސޫލާގެ ޝަރަފަށްޓަކައެވެ.
ކީރިތި ރަސޫލާ ޙަދީޘުކުރައްވާފައިވާ ބަސްފުޅެއްގެ މާނާގައިވަނީ: ” ތިމަން ނަބިއްޔާގެ އުންމަތަކީ އެންމެ ފަހުން އައި އުންމަތެވެ. އެހެނަސް، ޤިޔާމަތް ދުވަހު، އެންމެ އިސްވެގެންވާ އުންމަތެވެ. އެހެނިހެން އުންމަތްތަކަށް ތިމަން ނަބިއްޔާގެ އުންމަތަށްވުރެ ކުރިން ފޮތްތައް ބާވައިލެއްވިގެން ދިޔައެވެ. ދެން މި ހުކުރު ދުވަސް އެބައިމީހުން ކަޑައެޅުއްވިގެން ދިޔަ ހިނދު އެ ދުވަހުގެ މާތްކަމާމެދު އެވެރިންގެ މެދުގައި ދެބަސްވުންތައް އުފެއްދިއެވެ. ފަހެ، އެހިނދު ތިމަން ނަބިއްޔާގެ އުންމަތަށް ހިދާޔަތު ދެއްވިއެވެ. ފަހެ ހަފްތާގެ ދުވަސްތައް ލިބިގަތުމުގައި އަދި ހުކުރުދުވަހުގެ މާތްކަން އިސްލާމީ އުންމަތުން ބަލައިގަތުމުގައި އެހެން ހުރިހާ އުންމަތެއްގެ މީހުން އަންނަނީ ތިމަން ނަބިއްޔާގެ އުންމަތުގެ ފަހަތުންނެވެ. ޔަހޫދިން ނަށް އޮތީ މާދަމާއެވެ. އެބަހީ ހޮނިހިރު ދުވަހެވެ. އަދި ނަޞާރާއިންނަށް އޮތީ އޭގެ އަނެއް ދުވަހެވެ. އެބަހީ އާދިއްތަ ދުވަހެވެ.”
ހުކުރު ދުވަހުގެ މާތްކަން ފެށެނީ އެ ދުވަހުގެ ފަތިސްނަމާދުންނެވެ. عمرގެފާނުންގެ ދަރިކަލުން عبداللهގެ ކިބައިން ރިވާވެގެން ވާ ޙަދީޘްފުޅެއްގައި ވެ އެވެ. “إنَّ أفضلَ الصَّلواتِ عندَ اللَّهِ: صلاةُ الصُّبحِ يومَ الجمعةِ في جَماعةٍ” (البيهقي) މާނައީ: “ހަމަކަށަވަރުން، ﷲ ޙަޟްރަތުގައި މަތިވެރިކަން އެންމެ ބޮޑު ނަމާދަކީ ޖަމާޢަތުގައި ކުރާ ހުކުރު ދުވަހުގެ ފަތިސް ނަމާދެވެ.” އޭގެ މާނައަކީ ފަރުޟު ފަސްނަމާދުގެ ތެރެއިން ދަރުމައާއި އަޖުރު އެންމެ ގިނަވާނީ ޖަމާޢަތުގައިކުރާ ހުކުރު ދުވަހުގެ ފަތިސް ނަމާދުގަ އެވެ.
ހުކުރުދުވަހަށް ޚާއްޞަ ކުރައްވާފައި ކަންކަމުގެ ތެރެއިން އަނެއްކަމަކީ އެދުވަހުގައި ކަހްފު ސޫރަތް ކިޔެވުން އެއީ ޚާއްޞަ އަޅުކަމެއް ކަމުގައި ލައްވާފައިވާކަމެވެ. އެގޮތުން ހުކުރު ދުވަހުގައި ކަހްފު ސޫރަތް ކިޔެމަކީ ވަރަށް މަތިވެރި ސަވާބާއި ދަރުމަ ލިބިނެވި އަޅުކަމެކެވެ. އެކަމާއި ގުޅެގޮތުން ކީރިތި މާތް ނަބިއްޔާ ﷺ ވަނީ ބަޔާކުރައްވާ ފައެވެ.
އެގޮތުން أَبُوْسَعِيْدٌ الخُدْرِي رَضِيَ اللهُ عَنْهُ ގެކިބައިން ރިވާވެގެންވެއެވެ. ނަބިއްޔާ ﷺ ޙަދީޘްކުރެއްވިއެވެ.
مَنْ قَرَأَ سُوْرَةَ الْكَهْفِ لَيْلَةَ الْجُمْعَةِ أَضَاءَ لَهُ مِنَ النُّوْرِ فِيْمَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْبَيْتِ الْعَتِيْقِ
“ހުކުރު ވިލޭރޭ ކަހްފު ސޫރަތް ކިޔަވައިފި މީހާ ދަންނާށެވެ. ކަޢުބަތުﷲ ގެފުޅާއި އެމީހާކާއި ދެމެދުގައިވާ ނޫރުން، އެމީހަކަށް އަލިކަމެއް ދެއްވާނެތެވެ.”
ހުކުރު ދުވަހުގެ މާތްކަން ސާފުކޮށް ބަޔާންކޮށްދެނީ، ހުކުރު ދުވަހުގެ ނަމުގައި ސޫރަތެއްވެސް ޤުރްއާނުގައި އޮތުމުންނެވެ. ހުކުރު ދުވަހުގެ ނަމާދަކީ ޖަމާޢަތުގައި ކުރެވޭނެ ނަމާދެއްކަމުގައިވުމާއެކު، އެ ދުވަހުގެ ނަމާދުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ސަބަބުން މުސްލިމުންގެ އެއްބައިވަންތަކަން ހާމަވެގެންދެއެވެ. މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އޮންނަވީ ގުޅުންތައް ބަދަހިވެގެން ދިޔުމަކީ އިސްލާމުދީން ވަރަށް މަތީ ދަރަޖައަކަށް ރިޢާޔަތްކުރާ މަޤްޞަދެކެވެ. މި މަތިވެރި މަޤްޞަދު ޙާޞިލުވެގެން ދިއުމަށްޓަކައި ހުކުރު ދުވަހުގެ ނަމާދު އެންމެން ޖަމާޢަތުގައި ބައިވެރިވެގެން ކުރާގޮތަށް ފަރުޟުކުރައްވާފައިވަނީ އެހެންވެއެވެ.މުސްލިމުންގެ މެދުގައި އެއްބައިވަންތަކަން ދެމެހެއްޓުމުގެ ވަސީލަތެއްގެ ގޮތުގައި ހުކުރު ދުވަހުގެ މުނާސަބާ ކަޑައަޅުއްވާފައިވެއެވެ. އަދި ހުކުރު ދުވަހަކީ މުސްލިމުންނަށް ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރު އަންނަ ޢީދެއްކަމުގައި ހަމަޖައްސަވާފައިވަނީވެސް އެހެންވެއެވެ.
ރަސޫލާ ޙަދީޘުކުރައްވާފައިވެއެވެ. ” ހުކުރު ނަމާދަށް ދިއުމުގެ ކުރިން ފެންވަރައި ހިނައިގަތުމަށްފަހު، ފުރަތަމަ ސާޢަތުގައި ދާމީހުންނަށް ޖަމަލެއް ޤުރްބާންކުރުން ފަދަ ޘަވާބު ލިބިގެންވެއެވެ. ދެވަނަ ސާޢަތުގައި ދާމީހުންނަށް ގެރިއެއް ޤުރްބާންކުރުން ފަދަ ޘަވާބު ދެއްވައެވެ. ތިންވަނަ ސާޢަތުގައި ދާމީހުންނަށް ކަންބަޅި ބަކަރިއެއް ޤުރްބާންކުރުން ފަދަ ޘަވާބު ލިބިގެންވެއެވެ. ހަތަރުވަނަ ސާޢަތުގައި ދާމީހުންނަށް ކުކުޅެއް ކަތިލުމުގެ ޘަވާބު ލިބިގެންވެއެވެ. އަދި ފަސްވަނަ ސާޢަތުގައި ދާމީހުންނަށް ކުކުޅު ބިހެއްގެ މިންވަރު ޞަދަޤާތްކުރުމާ އެއްފަދަ ޘަވާބު ލިބިގެންވެއެވެ.
އިމާމު މެމްބަރަށް އެރުމުން މަލާއިކަތުންވެސް އެ ޖަމާޢަތަށް ޙާޟިރުވެ ވަޑައިގެން ޚުޠުބާ އަޑުއައްސަވަމުން ގެންދަވައެވެ. މި ދަންނަވާލި ޙަދީޘުގެ މުރާދަކީ، ހުކުރު ނަމާދަށް ވީހާވެސް އަވަހަށް ދިއުމަށް ހިތްވަރު ދެއްވާފައިވާކަމާއި ހުކުރު ނަމާދުގައި ބައިވެރިވުމަށް މިސްކިތަށް އެންމެ ކުރިން ދާމީހުންނަށް ހުރި ދަރުމައާއި ޘަވާބުގެ މަތިވެރިކަން ހާމަކޮށްދިނުމެވެ.
ހުކުރު ދުވަހަކީ ނަބިއްޔާގެ މައްޗަށް ޞަލަވާތް ކިޔެވުން ގިނަ ކުރަންވީ ދުވަހެވެ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد ، اللَّهُمَّ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَعَلَى آل مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيد.
ހުކުރު ދުވަހުގެ މާތްކަން ލިބިގަންނަ ބަޔަކު ކަމުގައި އަޅަމެން ލައްވާންދޭވެ! އެ ދުވަހާ މެދު ޣާފުލުވާ ބަޔަކު ކަމުގައި އަޅަމެން ނުލައްވާނދޭވެ!
Leave a Reply